Putujući Istrom sigurno ste vidjeli zimzeleni grm, sa oštrim i bodljikavim iglicama i crvenim ili plavim bobicama. To je crvena ili plava smrikva. Drugi nazivi su smreka, smriča ili kleka.
Smrikva je mediteranski grm, koji se može razviti u stablo visine do 7 metara. Veoma je otporna i može rasti po šumama, šikarama čak i na neplodnom tlu i kamenjaru. Plodovi su kuglasti češeri do 10 mm u promjeru i imaju po tri sjemenke. Isprva su zelene boje a počinju dozrijevati na jesen, druge godine nakon cvatnje. Plodovi imaju aromatičan, smolast i nagorak okus i u svježem stanju nisu ukusni za jelo. Sadrže tvari koje djeluju protiv crijevnih parazita i pospješuju izlučivanje mokraće. Eterično ulje smrikve može štetno djelovati na bubrege ako se konzumira u velikim količinama.
Plava smrikva se najviše upotrebljava osušena kao začin jelima (pečeno meso, divljač, marinade, kiseli kupus, juhe itd.)
U našim krajevima od njih pripremaju ljekovitu rakiju smrikovaču. Plave ili crvene bobice se dodaju u kotao kod pečenja rakije ili se doda 10-15 bobica na 1l gotove rakije. U tom slučaju se rakija sa smrikvom ostavi na suncu 40 dana. Nakon toga se procijedi i stavi na hladno mjesto.
U našim krajevima od njih pripremaju ljekovitu rakiju smrikovaču. Plave ili crvene bobice se dodaju u kotao kod pečenja rakije ili se doda 10-15 bobica na 1l gotove rakije. U tom slučaju se rakija sa smrikvom ostavi na suncu 40 dana. Nakon toga se procijedi i stavi na hladno mjesto.
Nekad je svako domaćinstvo pravilo osvježavajuće piće od crvene smrikve, takozvano smrikovo vino.
Evo recepta po kojem ja godinama spremam piće od crvene smrikve:
U zimsko doba, nakon prvog mraza, kad smrikva lako pada odlazi se u berbu. S obzirom da je grm igličast, bobice se beru tako da se štapom udara po granama a plodovi se sakupljaju u sito ili se ispod smrikve postavi cerada pa se bobice pokupe sa nje. Bobice se očiste i operu. Nakon toga se stave u bačvu, nadolije se voda da prekrije smrikvu (na 10kg smrikve se stavi oko10 l vode). Mogu se dodati kriške limuna. Ostavi se 20-30 dana da se plodovi meceriraju u vodi dok smjesa ne provri. Kako se piće troši u bačvu se može povremeno nadolijevati voda pa se od 10kg smrikve može dobiti i do 40 l ukusnog pića.
Evo recepta po kojem ja godinama spremam piće od crvene smrikve:
U zimsko doba, nakon prvog mraza, kad smrikva lako pada odlazi se u berbu. S obzirom da je grm igličast, bobice se beru tako da se štapom udara po granama a plodovi se sakupljaju u sito ili se ispod smrikve postavi cerada pa se bobice pokupe sa nje. Bobice se očiste i operu. Nakon toga se stave u bačvu, nadolije se voda da prekrije smrikvu (na 10kg smrikve se stavi oko10 l vode). Mogu se dodati kriške limuna. Ostavi se 20-30 dana da se plodovi meceriraju u vodi dok smjesa ne provri. Kako se piće troši u bačvu se može povremeno nadolijevati voda pa se od 10kg smrikve može dobiti i do 40 l ukusnog pića.
Danas uglavnom smrikva ostaje neubrana: svake jeseni i zime zrije i gnjije, da bi se za njihovo razmnožavanje pobrinule ptice i druge životinje. U prvoj polovici XX. stoljeća, pojedine trgovine gotovo u svim istarskim gradićima otkupljivale su velike količine tamnoplavih i crvenih bobica dviju vrsta smreke, što su se u drugim dijelovima tadašnje Italije koristile za destilaciju rakije (gina).
